Beste wethouder, beste ambtenaren,

Wij zijn blij dat er zoveel aandacht is voor natuurversterking en verbetering van de Landgoederenzone in de Haagse Beemden. Wij zijn echter ook kritisch op een aantal punten. Hieronder geven wij puntsgewijs onze reactie op het Voorlopig Ontwerp Landgoederenzone.

Ten noorden van Wilderdpad:

Wij zijn blij dat de in ons digitale overleg gedane toezegging om  de ‘laarzenpaden’ achter het Uitoord en de Noortberghmoeren met elkaar te verbinden en daar een hondenlosloop-wandeling mogelijk te maken is overgenomen in het VO. Tijdens de presentatie in het Graaf Engelbrecht College is dat niet helemaal duidelijk naar voren gekomen, bij navraag achteraf bleek dat dit wel zo zal worden gerealiseerd. Dat kan omdat deze paden feitelijk buiten de landgoederenzone vallen maar er wel aan grenzen.

De route van het door ons voorgestelde vlonderpad is vrijwel overgenomen, loopt nu iets verder door naar het noorden en gaat daar langs het vlindergebied. Daar komen volgens het VO ook picknick-plekjes.

Volgens de gemeente is een vlonderpad niet geschikt. Het wordt glad, er is veel onderhoud nodig. Ook vanuit rolstoelgebruikers hebben we gehoord dat dit geen fijne ondergrond is voor een rolstoel.

Tijdens de presentatie is aangegeven dat het een onverhard pad moet worden en dat dit pad volgens de gemeente dus niet toegankelijk kan worden voor rolstoelgebruikers.
Daarnaast is het onduidelijk of de nu bestaande ingang naar het laarzenpad, net op de hoek van het boscomplex, nu wel of niet gehandhaafd blijft. En ook de door ons voorgestelde uitkijkplek missen we daar in het VO. Waar kan anders veilig genoten worden van het deel noord van het Wilderdpad?

Wij vinden het heel belangrijk dat dit nieuwe pad, dat een veilige verbinding van ‘oost’ naar ‘west’ moet worden, toegankelijk wordt voor rolstoelgebruikers. Daarom hebben wij contact gezocht met Wouter Schelvis van Breda-Gelijk. Hij gaf aan dat er op meerdere plaatsen ervaring is opgedaan met halfverharding in natuurgebieden ( o.a. door Brabants Landschap) en dat er zeker mogelijkheden zijn om met halfverharding een pad te maken dat geschikt is voor rolstoelgebruikers. Hij heeft ook aangeboden om hierover advies te geven.
Wij willen dat de nieuwe inrichting van de Landgoederenzone past bij de gewenste inclusieve samenleving. Breda dient een Stad in een Park te zijn voor iedereen.

Vlinder/insectengebied:

Het voor bijen/vlinders voorbestemde gebied tussen Burgstsedreef 8 en 10 is in het VO niet uitnodigend. Het bestaande hek dient verder naar binnen geplaatst te worden zodat mensen (inclusief scootmobiel- en rollator- gebruikers) vanuit het midden van dat perceel naar alle kanten kunnen genieten van hetgeen daar aangelegd wordt. Een paar simpele zitmogelijkheden zullen het beleven en genieten bevorderen.

ten zuiden van Wilderdpad:

Raaimoeren – Burgstsedreef

Wij hebben naar aanleiding van reacties van wijkbewoners ons voorstel aangepast. Waar wij eerst kozen voor een ‘doodlopend’ pad richting het watermolentje kiezen we nu voor alleen een uitkijkpunt dichter tegen de Raaimoeren aan. Hiervoor zou bij de parkeerplaats naast de volkstuinen een veilige, overzichtelijke toegang gemaakt moeten worden. Bewoners zijn bang voor overlast omdat die daar nu al is op het huidige parkeerterrein, maar door dit meer open en zichtbaar te maken verwachten wij dat deze plek niet erg aantrekkelijk zal zijn als hangplek.

Deze ‘uitkijkplek’ kan volgens ons zo worden aangelegd dat de privacy van de bewoners aan de Raaimoeren gewaarborgd is. Net als op andere plaatsen zal ook hier door hekwerk o.i.d. moeten worden voorkomen dat men het gebied in kan lopen.

Deze plek biedt een prachtig uitzicht op de nieuw te ontwikkelen natuur, vanaf hier kunnen de nieuwe natuurtypes goed bekeken worden.

Tijdens de presentatie bleek volgens ons overduidelijk dat het grootste deel van de bewoners geen pad wil van Raaimoeren naar Burgstsedreef. Het is een route die door de reeën gebruikt wordt en de route zorgt voor beschadiging van de oude beukenwal omdat deze ‘doorkruist’ gaat worden en vanuit de Kleine Hoeve hebben wij het verzoek gekregen om nogmaals aan te geven dat dit pad de rust en privacy van hun bewoners zeer zal verstoren.
Ons standpunt is dan ook dat er GEEN verbinding gemaakt moet worden in dat gedeelte. Het zal afbreuk doen aan de natuur daar en een te grote impact hebben op de bewoners van de Kleine Hoeve.

Het tijdens de presentatie gebruikte argument dat dit pad belangrijk is om de  bewoners in dat deel van de wijk meer te laten bewegen vinden wij bijzonder. Het is een vreemd argument, het heeft:
 a. niets met de natuurontwikkeling te maken;
 b. het is vanaf de parkeerplaats achter de school nog geen 600 meter lopen naar het Wilderdpad;
 c. ook het Moerenveld met Cruijffcoart en calisthenicspark ligt op hooguit 15 minuten lopen.

Uitkijkpunt:

Aan de zijde van de Burgstsedreef hebben wij een uitkijkpunt getekend ter hoogte van het laarzenpad naar de skatebaan. Dit punt moet ook voor rolstoelgebruikers en mensen met rollator toegankelijk zijn, ze kunnen vanaf daar goed uitkijken over de bloemrijke akkers die in het VO zijn opgenomen.
In het VO lezen we alleen een algemene opmerking over op sommige plekken verwijderen van onder begroeiing. Dit voldoet in onze ogen niet aan de geuite wens/voorstel.

Hoogstamboomgaard:

Daarnaast hebben wij een kort rondje ‘boomgaard’ voorgesteld. Een korte wandeling rondom of door de hoogstamboomgaard, met een mooi uitzicht over de nieuwe bloemrijke akkers. Ook op deze plek zou ruimte moeten zijn voor picknickbanken o.i.d. Dit rondje geeft meer mogelijkheden om een kort rondje te lopen in dit deel van de wijk. Daarnaast kan hiermee ook de hoogstamboomgaard ‘beleefd’ worden. Het zou een mooie stop zijn in de verderop genoemde ‘bijenroute’.

Verbinding naar de Sik/Park Kesteren:

Het is duidelijk dat er een wandelverbinding moet komen tussen de Burgstsedreef en kinderboerderij de Sik en (straks) park Kesteren. In het VO loopt deze verbinding door het zg. Prinsenbosje en dan richting de Sik. Wij hebben gekozen voor een pad langs het landgoed. Het argument dat de gemeente daar niet voor kiest omdat het ‘een rommeltje’ is aan die kant van het privégedeelte van het landgoed vinden wij vreemd. Het gaat uiteindelijk om de inrichting van een natuurgebied, dus dit lijkt ons geen goed argument om een pad op een minder natuurvriendelijke plek aan te leggen. Wij denken dat de door ons voorgestelde route het Prinsenbosje beter zal beschermen.

In het VO is aangegeven dat binnen de landgoederenzone honden overal aan de lijn moeten. De voorbije jaren zijn een aantal ‘illegale’ losloopgebiedjes ontstaan, een daarvan is het rondje door het Prinsenbosje, de andere is het volledige grasveld van Sik tot aan Burgstsedreef. Inmiddels staan in het Prinsenbosje weer bordjes dat loslopende honden niet zijn toegestaan.

Wij pleiten voor een afgezette loslooproute vlak langs het privé-landgoed vanaf de toegangsweg naar de Sik tot aan de Burgstsedreef. Nu mogen honden alleen los net buiten het gebied aan de ‘noordzijde’, ook aan de zuidzijde van de landgoederenzone is behoefte aan zo’n stukje.  Wij begrijpen heel goed dat honden veel schade aan het gebied kunnen toebrengen. Door routes aan te geven waar de hond wel los mag verwachten wij dat het aantal loslopende honden elders in het gebied flink zal afnemen. De ervaring leert immers dat mensen anders zelf wel denken te kunnen bepalen waar hun hond los mag.
Afbakening van dergelijke losloopgebieden met schapengaas of schapenhekjes maakt het gebied herkenbaarder en veiliger voor het wild.

Welke route hier ook gekozen wordt: het lijkt ons in elk geval ook hier van belang dat deze verbinding rolstoel-toegankelijk is, hier zou dezelfde halfverharding kunnen worden toegepast als bij het nieuw aan te leggen wandelpad min of meer evenwijdig aan het Wilderdpad.

Aanvulling:

Vanuit het IVN is het aanbod gedaan om met regelmaat begeleide wandelingen te organiseren in de ‘nieuwe‘ natuur , zodat geïnteresseerde bewoners hier wel van kunnen genieten maar er geen risico is op verstoring of vernieling. Wij willen de gemeente vragen dit aanbod zo goed mogelijk te faciliteren, en hier rekening mee te houden zowel bij ontwerp als bij uitvoering en beheer.

Bijenroute en andere themaroutes:

Tot slot vinden wij het als organisaties erg vreemd dat het bewonersinitiatief voor een bijenroute,dat een aantal jaren geleden al uitvoerig is besproken met o.a. Merlijn Hoftijzer  en waarvoor de borden al vrijwel ontworpen zijn totaal niet meer genoemd wordt in het VO. Netwerk Haagse Beemden wil naast deze bijenroute  als themaroutes ook een historische route, een natuurroute en een waterroute realiseren. Hoewel wij begrijpen dat details van recreatieve en educatieve routes ná het ontwerp komen, vinden wij dat in het ontwerp wel rekening gehouden moet worden met de aanleg van deze routes. Wij zijn van mening dat deze routes het ontwerp zullen versterken en meer beleefbaar zullen maken voor de bewoners van de Haagse Beemden. We zien daar nu niets van terug in het ontwerp en weten nu niet hoe daar rekening mee gehouden wordt.

Ropsenbos

Daarnaast wordt in het VO gesuggereerd dat een ander bewonersinitiatief dat met een wijkdeal tot stand is gekomen (het Ropsenbos) in de nabije toekomst ‘verplaatst’ zou moeten worden naar een ander deel van de wijk om meer ruimte te creëren aan de zuidwest kant van het landgoed. Wij vinden dit echt niet kunnen, dit voedselbos is al jaren in ontwikkeling en begint net in het stadium te komen dat er steeds meer geoogst wordt. Het wordt veel gebruikt, ook door kinderen die daar nog ‘in het wild’ kunnen spelen. Dit idee getuigt niet bepaald van waardering voor de inzet van bewoners. Daarnaast heeft een bos tijd nodig om te groeien. Dat nu weer willen verplanten is een vorm van kapitaalvernietiging.

Participatie en proces

Al met al is bij ons regelmatig het gevoel ontstaan dat er wel erg weinig erkenning is voor de betrokkenheid en inzet van bewoners, de ervaringen die wij in dit proces hebben gehad waren niet altijd positief. Met name op het gebied van communicatie en overleg zijn echt nog wel stappen te maken van de zijde van de gemeente. Wij willen de gemeente nadrukkelijk meegeven dat het uitspreken van erkenning voor de betrokkenheid en inzet van de bewonersinitiatieven en het tijdig en open informeren van meedenkende bewonersgroepen over het proces en de genomen beslissingen, de sfeer op dit soort presentaties in de wijk erg zal verbeteren. Nu voelen de mensen die echt wel mee willen denken zich te vaak niet serieus genomen en niet gewaardeerd. We begrijpen dat er altijd beslissingen zijn waar niet iedereen het mee eens is, maar leg die goed uit en neem daar de tijd voor! De betrokken bewoners zetten ook veel (vrije) tijd in om met voorstellen en initiatieven te komen.

Alvorens er een DO ter inzage gelegd wordt zouden wij dan ook graag nogmaals een (fysieke) bijeenkomst hebben, omdat het nu voorliggende VO, met de informatie en kennis die is opgehaald vanuit de wijk, niet strookt met de wensen van het overgrote deel van de bewoners. Wij vertrouwen erop dat we niet alleen een mooie landgoederenzone zullen krijgen waar het overgrote deel van de bewoners van de Haagse Beemden gelukkig mee is, maar ook dat de bewonersparticipatie steeds beter vorm gaat krijgen, zodat de betrokkenheid bij de wijk blijft groeien.

Namens Natuurplein de Baronie: Joost Barendrecht/Bert van de Haar

Namens Bekom: Bert v.d. Haar

Namens Netwerk Haagse Beemden: Margriet Erich, Marian Hulshof, Joyce van Zijl-Lak